Tổng quan về công trình xanh và giải pháp vật liệu xây dựng xanh tại Việt Nam

Cụ thể, trong kế hoạch hành động nhằm đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, lĩnh vực xây dựng, do Bộ Xây dựng quản lý, cần giảm 74,3 triệu tấn CO2, bao gồm cả việc giảm tiêu thụ năng lượng trong sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng năng lượng tại các tòa nhà. Để hiện thực hóa mục tiêu này, ngành xây dựng phải đổi mới cả về công nghệ lẫn phương thức tiếp cận, hướng tới phát triển bền vững. Bối cảnh này đặt ra nhiều thách thức, đòi hỏi chúng ta phải triển khai những giải pháp thiết thực để thúc đẩy phát triển công trình xanh. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về công trình xanh và các giải pháp vật liệu xây dựng xanh hiện nay.

1. Hiểu về khái niệm công trình xanh

Trích dẫn khái niệm công trình xanh được đưa ra bởi Hội đồng Công trình Xanh Hoa Kỳ (U.S. Green Building Council): “Xây dựng xanh là một khái niệm toàn diện bắt đầu bằng sự hiểu biết rằng môi trường xây dựng có thể có những tác động sâu sắc, cả tích cực và tiêu cực, đến môi trường tự nhiên, cũng như những người sống trong các tòa nhà mỗi ngày. Xây dựng xanh là một nỗ lực để tạo những tác động tích cực và giảm thiểu những tác động tiêu cực trong toàn bộ vòng đời của một công trình.”

Theo định nghĩa của Hội đồng Công trình Xanh Việt Nam (VGBC), công trình xanh là những công trình đạt hiệu quả cao trong việc sử dụng năng lượng và tài nguyên, đồng thời giảm thiểu các tác động xấu đến môi trường. Chúng được thiết kế để tối đa hóa sự bảo vệ sức khỏe người sử dụng và hệ sinh thái tự nhiên, bằng cách:

• Sử dụng hiệu quả năng lượng, nước và các nguồn tài nguyên khác.

• Bảo vệ sức khỏe con người và nâng cao năng suất lao động.

• Giảm thiểu lượng chất thải, ô nhiễm và sự suy thoái môi trường.

• Công trình xanh không chỉ hướng tới việc bảo vệ môi trường sống mà còn tạo ra những không gian an toàn, lành mạnh cho con người, đồng thời góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững trong xây dựng.

2. Các tiêu chí đánh giá công trình xanh

Các tiêu chí đánh giá công trình xanh, điển hình như tiêu chí LEED (Leadership in Energy and Environmental Design), là cơ sở quan trọng để đảm bảo dự án phát triển bền vững và mang lại giá trị lâu dài. Tiêu chí LEED bao gồm:

• Tối đa hóa hiệu suất sử dụng năng lượng và giảm sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng hóa thạch.

• Quản lý và tiết kiệm nước hiệu quả trong suốt quá trình vận hành công trình.

• Ưu tiên sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường, có khả năng tái chế và tái sử dụng.

• Đảm bảo không khí bên trong tòa nhà luôn trong lành, an toàn cho sức khỏe người sử dụng.

• Chọn lựa vị trí xây dựng phù hợp, góp phần phát triển bền vững và giảm thiểu tác động xấu đến môi trường xung quanh.

• Khuyến khích ứng dụng các giải pháp sáng tạo trong thiết kế để tăng hiệu quả năng lượng và bảo vệ môi trường.

Ngoài LEED, các tổ chức quốc tế khác cũng đưa ra các tiêu chuẩn tương tự cho công trình xanh, bao gồm BREEAM (Anh), BCA Green Mark (Singapore), Green Star (Úc), LOTUS (Việt Nam), và EDGE (Toàn cầu). Những bộ tiêu chuẩn này cung cấp hướng dẫn chi tiết về thiết kế, thi công, và vận hành, nhằm đảm bảo rằng các công trình xanh không chỉ thân thiện với môi trường mà còn đáp ứng tốt các nhu cầu sử dụng trong tương lai.

3. Những lợi ích thiết thực của xây dựng công trình xanh

Theo thông tin từ Tạp Chí Xây Dựng, Việt Nam là 1 trong 5 quốc gia đứng đầu về mức độ chịu rủi ro lớn nhất của biến đổi khí hậu trong 30 năm tới. Các công trình xây dựng tại Việt Nam đang sử dụng khoảng 36% tổng năng lượng tiêu thụ của cả nước, trung bình 33% điện và góp 25% vào tổng lượng phát thải khí nhà kính, chiếm một phần ba tổng lượng phát thải CO2, tác nhân chính gây ra biến đổi khí hậu toàn cầu (IFC, 2015).

Mức độ ảnh hưởng của ngành Xây dựng là rất lớn trong khi áp lực gia tăng dân số ngày càng cao. Theo Bộ Xây dựng, dự báo đến năm 2030, tỷ lệ dân số thành thị sẽ tăng lên 45%, do đó mỗi năm phải tăng thêm khoảng 70 triệu mét vuông nhà ở đô thị. Vì vậy, việc xây dựng công trình theo hướng “xanh hoá" là xu hướng tất yếu tại Việt Nam trong những năm sắp tới, mang lại nhiều lợi ích cho kinh tế, xã hội và môi trường.

Thứ nhất, công trình xanh sử dụng giải pháp vật liệu xây dựng xanh, tiết kiệm tài nguyên và năng lượng thông qua việc giảm thiểu phát sinh khí thải, rác thải trong quá trình sử dụng vật liệu và sản xuất.

Thứ hai, công trình xanh tiết kiệm chi phí vận hành nhờ vào thiết kế và công nghệ tiên tiến. Theo ước tính, ở Việt Nam một công trình nếu xây dựng theo xu hướng “xanh” thì chi phí xây dựng sẽ đội lên từ 5 đến 15% so với công trình thông thường. Tuy nhiên trong quá trình vận hành, một công trình xanh sẽ tiết kiệm được từ 20 đến 30% năng lượng tiêu thụ. Do đó, chỉ sau 4 đến 5 năm vận hành, số tiền tiết kiệm có thể bù đắp vốn đầu tư ban đầu.

Cuối cùng, công trình xanh giảm thiểu các vấn đề tiêu cực liên quan đến môi trường, khuyến khích lối sống lành mạnh thông qua việc sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường, sức khoẻ con người, tạo ra một cộng đồng bền vững, nơi mọi người cùng hưởng lợi từ môi trường sống an toàn và tiện nghi, góp phần vào phát triển bền vững trong tương lai.

4. Thách thức lớn của xu hướng xây dựng xanh

Phát triển công trình xanh Việt Nam hiện đang đối mặt với nhiều thách thức khi sự hiểu biết và tiếp cận của chúng ta còn rất hạn chế. Tài liệu về “công trình xanh” tại Việt Nam vẫn khan hiếm và chưa được phổ biến rộng rãi, phần lớn đến từ Châu Âu hoặc Bắc Mỹ, nơi chủ yếu tập trung vào việc chống lạnh. Trong khi đó, tại Việt Nam, việc chống nóng và thoát ẩm cần được ưu tiên hàng đầu. Do đó, cần phải phát triển những tiêu chuẩn và giải pháp thiết kế phù hợp với điều kiện khí hậu nhiệt đới đặc thù của nước ta, nhằm đảm bảo tính hiệu quả và bền vững cho các công trình xanh.

Khái niệm “xanh” nên được hiểu đầy đủ và rõ nét hơn từ kiến trúc sư, nhà sản xuất, nhà đầu tư đến các nhà quản lý. Một công trình xanh thân thiện với môi trường, đảm bảo các yếu tố như kiểm soát nguồn năng lượng, quản lý chất thải, sử dụng nước, bảo tồn đất, bảo vệ hệ sinh thái và chất lượng không khí. Hiện nay vẫn còn sự nhầm lẫn giữa khái niệm công trình xanh và các công trình thân thiện với môi trường khác. Điều này không chỉ tạo ra sự khó khăn trong việc định hướng cho các nhà thiết kế và quản lý, mà còn khiến những dự án thực sự đạt chuẩn công trình xanh không được đánh giá đúng mức.

Để hiện thực hóa mục tiêu phát triển công trình xanh, sự phối hợp chặt chẽ giữa các tổ chức như Bộ Xây dựng, Hội Kiến trúc sư Việt Nam và Hội đồng Công trình Xanh là vô cùng quan trọng. Thách thức lớn nhất hiện nay chính là nâng cao nhận thức cộng đồng thông qua việc truyền thông đúng đắn và làm rõ khái niệm công trình xanh. Khi cộng đồng hiểu rõ giá trị của các công trình này, chúng sẽ dần trở thành một phần không thể thiếu trong lối sống xanh, góp phần bảo vệ môi trường và thúc đẩy phát triển bền vững cho thế hệ tương lai.

5. Tương lai của xây dựng xanh

Xu hướng công trình xanh tại Việt Nam chắc chắn sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, nhưng tốc độ tăng trưởng cụ thể vẫn khó dự đoán do phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Tuy nhiên, từ nay đến năm 2030, xu hướng xanh đang dần trở thành tiêu chuẩn cho sự phát triển và sẽ nhanh chóng trở thành chuẩn mực thị trường. Với hơn 20 năm dẫn đầu thị trường chất trám silicone tại Việt Nam, Apollo Silicone cam kết đồng hành cùng sự phát triển của ngành xây dựng. Chúng tôi tiên phong cung cấp các giải pháp bền vững toàn diện cho ngành công nghiệp hóa chất và vật liệu xây dựng tại Việt Nam, thông qua những hành động thiết thực, góp phần bảo vệ hành tinh xanh.

Việc khánh thành Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Kinh doanh - Apollo Haus vào ngày 22/06/2024 là minh chứng cho cam kết của Apollo Silicone trong việc dẫn đầu xu hướng phát triển bền vững. Trung tâm này sẽ là nơi hội tụ những nghiên cứu tiên tiến và giải pháp sáng tạo, giúp chúng tôi không ngừng cải tiến sản phẩm, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về công trình xanh tại Việt Nam. Đây không chỉ là bước tiến chiến lược trong hành trình phát triển của Apollo, mà còn là một phần trong nỗ lực dài hạn nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững cho cả ngành xây dựng và môi trường sống.

Bằng những nỗ lực không ngừng, Apollo Silicone đã cho ra mắt giải pháp vật liệu xây dựng xanh đầu tiên tại Việt Nam trong ngành chất trám silicone - Apollo Green Sealant A300, sản phẩm được phát triển từ Apollo A300 với quy trình sản xuất giảm thiểu tối đa khí thải ra môi trường và nguồn nguyên liệu cao cấp từ ShinEtsu (Nhật Bản) đạt tiêu chuẩn trung hoà Carbon (ISO 14067 - Footprinted Carbon) duy nhất hiện nay trên thế giới.

Bên cạnh phát triển giải pháp vật liệu xây dựng xanh, trong tương lai, Apollo Silicone sẽ tiếp tục thực hiện các cam kết trong chiến lược phát triển bền vững của mình, bao gồm thu hồi và tái chế vỏ chai silicone sealant đã qua sử dụng, đồng thời nâng cao ý thức bền vững trong cộng đồng. Những nỗ lực này không chỉ góp phần tạo ra giá trị tích cực cho xã hội mà còn thể hiện tầm nhìn dài hạn của doanh nghiệp, thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp hóa chất và vật liệu xây dựng tại Việt Nam cũng như toàn cầu.

Nguồn tham khảo:

1. Reatimes. “Hiện thực hoá các giải pháp phát triển công trình xanh tại Việt Nam” Reatimes, 12/05/2022.

2. Green Building Solutions. “Tổng quan về Công trình Xanh tại Việt Nam” Green Building Solutions.

3. Kinh Tế Môi Trường. “Việt Nam thúc đẩy sử dụng vật liệu xây dựng "xanh" và thân thiện với môi trường” Kinh Tế Môi Trường, 17/10/2022.

4. U.S. Green Building Council. (n.d.). LEED rating system. U.S. Green Building Council. https://www.usgbc.org/leed