Thành tựu nổi bật của ghép tạng Việt Nam trong ba thập kỷ

Ba thập kỷ nỗ lực đã đưa Việt Nam từ những ca ghép tạng đầu tiên đầy thử thách đến thành tựu gần 8.000 ca ghép. Đằng sau mỗi ca mổ là tấm lòng hào hiệp của người hiến, nghị lực của bệnh nhân và quyết tâm của đội ngũ y bác sĩ – một hành trình nhân văn lan tỏa hy vọng cho cả cộng đồng.

1. Chặng đường hơn 30 năm của ngành ghép tạng Việt Nam

1.1 Câu chuyện về ca ghép thận đầu tiên năm 1992

Ngành ghép tạng Việt Nam bắt đầu từ những bước đi đầu tiên đầy thử thách và kỳ tích. Năm 1992, ca ghép thận đầu tiên được tham gia từ các giáo sư đầu ngành với sự hỗ trợ của các chuyên gia nước ngoài. Đây là bước ngoặt, mở ra hành trình nghiên cứu và ứng dụng ghép tạng tại Việt Nam. 

Chỉ một năm sau, Tháng 7-1993, GS Trung, GS Hùng và y bác sĩ trong Học viện Quân y đã thực hiện ca ghép thận cho anh Lê Thanh Nghiêm, 33 tuổi ở Tuy Hòa, người cho thận là chị ruột của anh - bà Lê Thị Như, 42 tuổi. Đây là ca ghép thận đầu tiên do các bác sĩ Việt Nam thực hiện mà không có sự trợ giúp của các chuyên gia nước ngoài. 

1.2 Những mốc kỹ thuật nổi bật ngành ghép tạng

Từ đó đến nay, từ một quốc gia “đi sau” so với thế giới trong lĩnh vực ghép tạng, Việt Nam lại có tốc độ phát triển vượt bậc, liên tục xác lập những thành tựu mới:

• 2017: Việt Nam thực hiện ghép phổi đầu tiên và ghép tim cho bệnh nhi.
• 2018: Thực hiện ghép phổi và ghép thận từ người cho chết não
• 2019: Thực hiện đồng thời một loạt ca mổ lấy-ghép đa tạng từ người hiến chết não
• 2020: Phẫu thuật thành công ca ghép chi thể đầu tiên ở khu vực Đông Nam Á và cấy ghép ruột từ người cho sống, giúp Việt Nam trở thành 1 trong số 22 nước trên thế giới thực hiện được kỹ thuật ghép ruột.
• 2023: Thực hiện ca ghép đa tạng tim và thận, phối hợp giữa các bệnh viện tại Thành phố Hồ Chí Minh với Hà Nội thực hiện thành công ghép đa tạng xuyên Việt.
• 2025: Lần đầu tiên Việt Nam ghép thành công đồng thời tim và phổi cho người suy đa tạng

Những mốc quan trọng này không chỉ thể hiện kỹ thuật tiên tiến mà còn minh chứng cho sự phối hợp nhịp nhàng giữa các trung tâm y tế, nâng cao khả năng cứu sống bệnh nhân.

1.3 Các con số ấn tượng của ngành ghép tạng Việt Nam

Đến đầu năm 2024, Việt Nam đã thực hiện gần 8.000 ca ghép tạng, trong đó hơn 7.000 ca ghép thận và khoảng 500 ca ghép gan. Trung bình mỗi năm, các bác sĩ Việt Nam thực hiện hơn 1.000 ca ghép tạng, đưa Việt Nam trở thành nước dẫn đầu Đông Nam Á về số ca ghép. Hiện cả nước có hơn 30 trung tâm ghép tạng, trải dài từ tuyến Trung ương đến các địa phương, làm chủ các kỹ thuật từ cơ bản đến chuyên sâu, nâng cao chất lượng sống cho hàng nghìn người bệnh.

1.4 Cơ quan quản lý và cách cộng đồng có thể tham gia

Hiện nay, Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia (NCCOT) thuộc Bộ Y tế là đơn vị chịu trách nhiệm quản lý, tiếp nhận đăng ký hiến tạng và điều phối nguồn tạng trên toàn quốc. Người dân có nhu cầu đăng ký hiến tạng hoặc tìm hiểu về quy trình ghép có thể liên hệ:

• Truy cập vào Cổng thông tin điện tử của Trung tâm điều phối ghép tạng Quốc gia (vnhot.vn) → mục Đăng ký hiến tạng.
• Điện thoại Trung tâm NCCOT: 091 506 0550
• Hoặc trực tiếp tại các bệnh viện được cấp phép ghép tạng như Việt Đức, Chợ Rẫy, Bạch Mai, 103, Trung ương Huế, Đại học Y Dược TP.HCM,..

Bên cạnh việc đăng ký hiến tạng, cộng đồng có thể góp sức bằng nhiều hình thức: chia sẻ thông tin trên mạng xã hội, tham gia các chiến dịch truyền thông, viết bài nâng cao nhận thức hoặc hỗ trợ tài chính cho các quỹ bệnh nhi. Mỗi hành động, dù nhỏ, đều góp phần mở rộng nguồn tạng hiến và trao cơ hội sống cho những người đang chờ đợi.

2. Apollo Care và hành trình bảo trợ chi phí ghép tạng, mổ tim

Nhận thức sâu sắc giá trị thiêng liêng của những ca ghép tạng và mổ tim, Tập đoàn Apollo thông qua chương trình Apollo Care đã cùng Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM thực hiện dự án bảo trợ mổ tim và ghép gan cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, với ngân sách 25 tỷ đồng. Trong hơn một năm, dự án đã cùng 19 người viết nên những câu chuyện về lòng nhân ái của người hiến tạng, nghị lực của bệnh nhi và nỗ lực không ngừng của đội ngũ y bác sĩ. Đồng hành cùng hành trình ấy, Apollo Care mong muốn lan tỏa thông điệp sẻ chia, để mỗi nghĩa cử hiến tặng trở thành nguồn sáng hy vọng cho những cuộc đời đang chờ đợi.

3. Kết luận

Ngành ghép tạng Việt Nam đã trải qua chặng đường dài, từ những ca ghép đầu tiên đến việc làm chủ nhiều kỹ thuật chuyên sâu, đem lại cơ hội sống cho hàng nghìn bệnh nhân. Thế nhưng, hành trình này sẽ không thể tiếp tục nếu thiếu đi tấm lòng của những người hiến tạng – những con người thầm lặng đã trao đi một phần cơ thể để mang lại sự sống cho người khác. Sự hy sinh ấy xứng đáng được tri ân và tôn vinh như minh chứng cao đẹp của tình người.

Trong bối cảnh nguồn tạng hiến vẫn còn hạn chế, rất cần sự chung tay của chính phủ, ngành y tế và toàn cộng đồng để nâng cao nhận thức và khuyến khích hành động hiến tạng tự nguyện. Đồng hành cùng dự án bảo trợ mổ tim và ghép gan, Apollo Care mong muốn tiếp thêm động lực cho các gia đình bệnh nhi, đồng thời lan tỏa thông điệp sẻ chia – để mỗi quyết định hiến tạng hôm nay trở thành ánh sáng hy vọng, nối dài sự sống cho những cuộc đời đang chờ đợi.

FAQ – Câu hỏi thường gặp về Ghép tạng tại Việt Nam

1. Thành tựu ghép tạng tại Việt Nam gồm những gì?

Trong hơn ba thập kỷ, Việt Nam đã thực hiện gần 8.000 ca ghép tạng, trong đó hơn 7.000 ca ghép thận và khoảng 500 ca ghép gan. Việt Nam hiện là nước dẫn đầu Đông Nam Á về số ca ghép tạng mỗi năm (hơn 1.000 ca/năm).

2. Những kỹ thuật ghép tạng nổi bật tại Việt Nam?

Ngành ghép tạng Việt Nam đạt nhiều cột mốc quan trọng:

• Ghép phổi và ghép tim cho bệnh nhi (2017)
• Ghép phổi và thận từ người cho chết não (2018)
• Ghép đa tạng từ người hiến chết não (2019)
• Ghép chi thể đầu tiên tại Đông Nam Á và ghép ruột (2020)
• Ghép đa tạng tim – thận xuyên Việt (2023)
• Ghép đồng thời tim và phổi đầu tiên tại Việt Nam (2025)

3. Đăng ký hiến tạng ở Việt Nam như thế nào?

Người dân có thể đăng ký hiến tạng qua:

• Cổng thông tin của Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia (vnhot.vn) tại mục Đăng ký hiến tạng
• Điện thoại Trung tâm: 091 506 0550
• Hoặc đăng ký trực tiếp tại các bệnh viện ghép tạng như Việt Đức, Chợ Rẫy, Bạch Mai, 103, Trung ương Huế, Đại học Y Dược TP.HCM,…

4. Phân biệt hiến tạng và hiến xác

• Hiến tạng: Người hiến có thể tặng một hoặc nhiều bộ phận cơ thể còn sống hoặc sau khi chết não để cứu sống bệnh nhân khác.
• Hiến xác: Người hiến tặng toàn bộ thi thể cho mục đích giảng dạy, nghiên cứu khoa học, không dùng để ghép cứu người.

5. Ai có thể tham gia hiến tạng?

Người từ 18 tuổi trở lên, có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, đều có quyền đăng ký hiến tạng. Việc hiến có thể thực hiện khi còn sống hoặc sau khi chết, chết não, theo quy định pháp luật.

6. Dự án bảo trợ mổ tim và ghép gan là dự án gì?

Từ tháng 6/2024, Tập đoàn Apollo thông qua chương trình Apollo Care đã đồng hành cùng Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM thực hiện dự án bảo trợ mổ tim và ghép gan nhằm trao cơ hội sống cho những em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn và hỗ trợ bệnh nhân hiến tạng cho y học.